Η Δέσποινα Ντάση γεννήθηκε στην Αθήνα το 1983. Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων και παρακολούθησε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Επιμέλειας και Διόρθωσης Κειμένου του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 2015 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο Όλα τα Μη του κόσμου και το 2020 οι Μνήμες μικρού μήκους. Ποιήματά της έχουν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά και ιστοσελίδες και έχουν συμπεριληφθεί στην έκδοση πέντε συλλογικών έργων.

ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Δέσποινα μετά από απουσία πέντε ετών αποφάσισες να εκδόσεις την δεύτερη ποιητική συλλογή σου. Που οφείλεται αυτή η απουσία;

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΝΤΑΣΗ: Αυτή η απουσία μου οφείλεται σε επιλογή. Θεωρώ πως η ποίηση χρειάζεται χρόνο και απόσταση, χρειάζεται να φιλτραριστούν τα βιώματα πριν γίνουν στίχοι, να έχει επέλθει η σχετική ωριμότητα του χρόνου που μεσολάβησε.

Μ.Γ.: Από «όλα τα μη του κόσμου» πέρασες στις «Μνήμες μικρού μήκους». Σχετίζονται οι δυο ποιητικές συλλογές σου ή αφορούν διαφορετική ποίηση;

Δ.Ν.: Δεν σχετίζονται, θεματολογικά μα και υφολογικά αφορούν διαφορετική ποίηση.

Μ.Γ.: «Μνήμες που επιλέγω να θυμάμαι, που επιλέγω να ξεχνώ» γράφεις στην αρχή του βιβλίου; Η σκέψη είναι ελεύθερη, η μνήμη μπορεί να είναι επιλεκτική;

Δ.Ν.: Συχνά η μνήμη ανακαλεί αναμνήσεις που πια δεν μας ωφελούν. Είναι καλό σε τέτοιες μνήμες να εμπλέκεται η λογική σκέψη και όχι μόνο τα συναισθήματα που αυτές φέρουν, και να αφήνουμε πίσω όσες μας κρατάνε δέσμιους στο παρελθόν. Η μνήμη λοιπόν δεν είναι επιλεκτική, αλλά η φιλτραρισμένη σκέψη είναι.

Μ.Γ.: «Με όλα τα ονόματα σε φώναξα για να σε βρω πατέρα» γράφεις στην επόμενη σελίδα. Υπάρχει κάποιος συμβολισμός σ΄ αυτή την φράση;

Δ.Ν.: Έχει διττό συμβολισμό ο στίχος αυτός όπως αισθάνεσαι• μα και στις δύο περιπτώσεις απευθύνεται σε μία βαθύτερη εσωτερική και πνευματική αναζήτηση.

Μ.Γ.: Ποια συναισθήματα επικρατούν στις σελίδες της ποιητικής συλλογής;

Δ.Ν.: Η δεύτερη συλλογή έχει μια γεύση γλυκόπικρη. Επικρατούν όλα τα συναισθήματα που γεννούν οι αναμνήσεις μας καθώς και καταστάσεις όπως η νοσταλγία, η απώλεια, η λησμονιά, η τρυφερότητα, η ώθηση να συνεχίζεις αφήνοντας πίσω σου το παρελθόν.

Μ.Γ.: Η μνήμη μπορεί να είναι ένα είδος «επιστροφής» όπως αναφέρεις σε ομότιτλο ποίημα;

Δ.Ν.: Η μνήμη όταν ανακαλεί είναι σαν επιστροφή, μιας και δεν μπορείς ν’ αγγίξεις πια εκείνα που θυμάσαι. Για μια στιγμή εγκαταλείπεις το παρόν και μοιάζει σαν να περπατάς ξανά στο παρελθόν σου.

Μ.Γ.: Αν «Στη λήθη γλιστρούν οι πιο όμορφες μέρες μας», όπως αναφέρεις, που πιστεύεις ότι οφείλεται;

Δ.Ν.: Μετά από χρόνια ξεχνάμε τις λεπτομέρειες όσων ζήσαμε, θυμόμαστε τις όμορφες στιγμές μα όχι με όλες τις λεπτομέρειες. Σαν ένα ψηφιδωτό, που βλέπεις τη συνολική εικόνα μα δεν μπορείς να εστιάσεις με ευκολία σε όλα τα μικρά κομμάτια του.

Μ.Γ.: Η αφή πως επηρεάζει τη μνήμη και προκαλεί «αναδρομή»;

Δ.Ν.: Το σώμα, λένε, έχει μνήμη. Οι αισθήσεις μας θυμούνται ό,τι βαθιά τις ΄΄σημαδεύει΄΄.

Μ.Γ.: Η μνήμη επηρεάζει τη νοσταλγία ή η νοσταλγία τη μνήμη;

Δ.Ν.: Πρώτα θυμάσαι και ύστερα νοσταλγείς. Προηγείται η δράση της μνήμης και έπεται εκείνο το γλυκόπικρο συναίσθημα της νοσταλγίας ως αντίδραση.

Μ.Γ.: Αν οι μνήμες μπαίνουν  στη «Ναφθαλίνη» τι προκαλεί την αφύπνισή τους;

Δ.Ν.: Μία λέξη, μία μουσική, μία εικόνα, ένα άρωμα, ένα μέρος, ένας άνθρωπος και τόσα πολλά ακόμα…

Μ.Γ.: Γράφεις ότι ο έρωτας είναι αντίδοτο θανάτου. Πως το εννοείς;

Δ.Ν.: Ο έρωτας δίνει μία πρόσκαιρη ψευδαίσθηση αθανασίας και παντοδυναμίας, δεν δίνει;

Μ.Γ.: «Οι αναμνήσεις θάβονται στα μάτια» γράφεις σε άλλο σημείο. Γιατί στα μάτια κι όχι στη μνήμη;

Δ.Ν.: Έχεις παρατηρήσει τα μάτια των ανθρώπων όταν θυμούνται και σου περιγράφουν τις αναμνήσεις τους; Είναι σαν να κοιτάζουν μέσα, πιο μέσα, κάτω, πιο κάτω• σαν ν’ ανασύρουν με τα μάτια τις εικόνες, τις στιγμές ― σαν να κοιτάζουνε ξανά το παρελθόν τους…

Μ.Γ.: «Είπα δεν έχουν τόπο οι αναμνήσεις και συνέχισα» γράφεις στο ποίημα Μαρίας Ελένης. Οι αναμνήσεις προσκαλούνται ή προκαλούνται;

Δ.Ν.: Θα έλεγα πως συμβαίνουν και τα δύο. Και με τους δύο τρόπους αναδύονται. Άλλοτε κάτι σου τις προκαλεί κι άλλοτε θέλεις και θυμάσαι.

Μ.Γ.: Η λήθη προκαλεί σύγχυση ανάμεσα στην αλήθεια και την επινόηση;

Δ.Ν.: Μετά από χρόνια οι αναμνήσεις μας μοιάζουν με παζλ ― είναι κάποια κομμάτια που λείπουν και δεν μπορείς με ακρίβεια να τα θυμηθείς. Τότε, εκείνα τα κενά, τα συμπληρώνει η φαντασία στο περίπου.  Λες, έτσι (μάλλον) έγιναν τα πράγματα.

Μ.Γ.: «Δεν είναι εύκολο κανείς να γράφει» είναι ο πρώτος στίχος στο ποίημα «Άκουσέ με». Πόσο εύκολο είναι για σένα να γράφεις και πότε στερεύει η έμπνευση;

Δ.Ν.: Αυτός ο στίχος μου αναφέρεται κυρίως στη βιωματική διαδικασία του γραψίματος. Εκείνος που γράφει γίνεται το φίλτρο μέσα από το οποίο τα βιώματα και οι σκέψεις γίνονται ποιήματα. Αυτό άλλοτε είναι ανώδυνο μα άλλες φορές επώδυνο. Και οι λέξεις που γράφουμε μένουν, με όλα τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις αναμνήσεις που κλείνουν μέσα τους. Θα το γνωρίζεις.

Είναι φορές που γράφω εύκολα, το ποίημα γίνεται νερό, και άλλες που χρειάζεται καιρός και εσωτερική σιωπή για να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο ποίημα.

Μ.Γ.: Πόσο συχνά γράφεις;  

Δ.Ν.: Δεν έχει περάσει μέρα που να μην έχω σημειώσει έστω και έναν στίχο. «Nulla dies sine  linea», όπως είχε γράψει ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος• που σημαίνει να μην αφήνεις να περνάει ούτε μέρα δίχως μία γραμμή, ούτε μια μέρα χωρίς εξάσκηση, χωρίς να κάνεις κάτι δημιουργικό. 

Μ.Γ.: Γράφεις πιο εύκολα στη χαρά ή στον πόνο;

Δ.Ν.: Στα δύσκολα συναισθήματα γίνομαι πιο δημιουργική• μα όχι αμέσως, ύστερα από λίγο καιρό, όταν επέρχεται εκείνο το επιφανειακό μούδιασμα.

Μ.Γ.: Με τη μοναξιά είσαι φίλη;

Δ.Ν.: Είμαι φίλη με τη μοναχικότητα από μικρή ηλικία, μα όχι τόσο πολύ με τη μοναξιά, μιας και συχνά η μοναξιά δεν είναι επιλογή μας. Πιστεύω πως η μοναχικότητα είναι διδακτική και ωφέλιμη για την αυτογνωσία μας. Χρειαζόμαστε χώρο και χρόνο με τον εαυτό μας.

Μ.Γ.: Τι ρόλο παίζει η νοσταλγία στη ζωή σου;

Δ.Ν.: Επιστρέφω στη νοσταλγία συχνά, άλλοτε ηθελημένα και άλλοτε αθέλητα, είναι ένα συναίσθημα που αντλώ υλικό.

Μ.Γ.: Ευχαριστώ πολύ για την παραχώρηση της συνέντευξης κι εύχομαι καλοτάξιδο το βιβλίο σου. 

Δ.Ν.: Σε ευχαριστώ πολύ και εγώ Μαίρη για τη φιλοξενία και τη συζήτηση. Σου εύχομαι να είσαι πάντα δημιουργική, όπως είσαι όλα αυτά τα χρόνια!

*Η ποιητική συλλογή «Μνήμες μικρού μήκους» της Δέσποινας Ντάση κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος 

Πηγή συνέντευξης: Συνέντευξη, Now 24